Joseph Nguyễn

Dành ít phút ngồi nhìn lại, tôi thấy mình dường như thích nhận hơn là cho. Đôi lúc được người này người nọ cho hết cái này đến cái kia, tự thấy mình nhận về rất nhiều mà cho ra chẳng bao nhiêu. Lắm lúc khi đọc kinh 14 mối thương người mà cảm thấy hổ thẹn hết sức, bởi có mấy khi biết cho kẻ đói ăn, cho kẻ khát uống, cho kẻ rách rưới ăn mặc, viếng kẻ liệt cùng kẻ tù rạc…Thật sự mà nói, nếu bảo mình chẳng bao giờ cho người nghèo thì cũng không đúng. Bởi, đôi lúc tôi cũng cho, nhưng chỉ dám cho đồng tiền lẻ, cho để khỏi bị quấy rầy, cho để khỏi mang tiếng là keo kiệt, cho để khỏi áy náy lương tâm vậy mà có khi cảm thấy có chút tiếc xót. Đó có phải là sống bác ái không?

Ngồi suy nghĩ, tôi thấy có nhiều nguyên nhân khiến chúng ta không muốn cho đi. Đầu tiên phải kể đến, đó là nhiều người ngày nay sống theo kiểu “đèn nhà ai nấy sáng”, sống hờ hững, ít quan tâm tới nhau. Nhiều người sống dửng dưng để rồi xem chuyện người khác như không dính líu đến mình, bỏ mặc người khác theo kiểu “sống chết mặc bay”. Kế đến, một số người sử dụng mọi thủ đoạn, chiêu trò nhằm lừa gạt, lợi dụng lòng tốt của người khác để trục lợi, khiến nhiều người luôn cảnh giác, nghi ngờ và đề phòng, họ ngại cho đi vì sợ bị gạt. Bên cạnh đó, nhiều người ăn xin ngày nay hành động rất thiếu thiện cảm, ăn xin kiểu gì mà như đòi nợ, đeo bám nài nỉ đến khi nào được cho mới thôi, khiến nhiều người muốn thương cũng thương chẳng nổi. Nguyên nhân cuối cùng, có lẽ trong ước muốn của nhiều người ai cũng muốn cho, nhưng chư vượt qua nỗi sợ: họ sợ người khác hiểu lầm, sợ người khác nghĩ mình lợi dụng, sợ người khác không đón nhận lòng tốt, sợ được khen là nổi cơn đạo đức...để rồi chẳng dám làm gì. Tâm lý chung của con người, ai cũng muốn thu vén, tích lũy, không muốn cho đi, đôi lúc còn vịn nhiều lý do để biện minh để rồi bỏ qua những dịp thuận tiện để làm bác ái, ngoảnh mặt làm ngơ trước những nhu cầu cần giúp đỡ của người khác.

Nhiều người nghĩ cho đi là mất, bởi đã cho thì đâu còn thuộc quyền sở hữu của mình. Nhưng có lúc cho đi, không phải là mất. Tôi xin đưa ra một ví dụ, bạn có một ý tưởng, tôi cũng có một ý tưởng, chúng ta trao đổi cho nhau, mỗi người chúng ta có 2 ý tưởng. Cái bạn cho bạn vẫn còn, cái tôi nhận bạn cũng không mất. Hơn nữa, khi cho đi cũng là lúc nhận về niềm vui, niềm hạnh phúc khi làm được điều tốt cho ai đó. Như lời kinh hòa bình của Thánh Phanxicô: “Chính khi hiến thân là khi được nhận lãnh”. Đối với những người biết yêu thương: “càng cho nhiều họ càng có nhiều”. Khi giúp người khác sẽ có người giúp lại ta và hơn nữa “cho có phúc hơn là nhận” (Cv 20,35). Thánh Phaolô khuyên: “Trong mọi việc, tôi khuyên anh em hãy đặt tình bác ái lên trên hết ” (2Cr 2,8). Hãy sống lời mời gọi của Chúa: “Anh em đã lãnh nhận như không, anh em hãy cho đi như không” (Mt 10,8).

Làm bác ái phải xuất phát từ tình thương, làm một cách vô vị lợi không tính toán thiệt hơn. Nhiều người ngày nay làm bác ái vì tiếng tăm, làm để phô trương danh tiếng, làm để được người đời khen ngợi, ca tụng. Và như thế thì chúng ta đã được phần thưởng ở đời này rồi, còn gì là công phúc đời sau nữa. Nhiều người còn biến việc bác ái thành công cụ để đạt được ý đồ riêng, cho để được nhận lại theo kiểu “bánh ích đi, bánh quy lại”, điều đó thực chất là cho mình chứ đâu cho người. Thánh Phaolô khuyên: “Lòng bác ái không được giả hình giả bộ” (Rm 12,9), “Ai làm bác ái hãy vui vẻ mà làm” (x. Rm12,8). Làm bác ái phải xuất phát từ tình yêu, như mẹ Têrêsa Calcutta nói: “Không phải những gì bạn làm là quan trọng, nhưng quan trọng là bạn đã đặt bao nhiêu tình yêu vào trong đó” hay như Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu dạy: “hãy làm việc nhỏ với tình yêu lớn”, Thánh Têrêsa Avila nói: “Chúa không cần việc làm của chúng ta. Ngài chỉ muốn tình yêu thúc đẩy chúng ta làm việc ấy”. Chính tình yêu sẽ làm cho công việc bác ái của bạn trở nên giá trị hơn.

Nói về bác ái, chắc hẳn nhiều người đã từng nghe câu chuyện về Thánh Martin de Porres. Ngay từ nhỏ thánh nhân đã có lòng yêu người. Lợi dụng những lần mẹ sai đi chợ mua những đồ lặt vặt, thánh Martin đã xén bớt tiền để cho người nghèo. Sau này khi vào Dòng Đaminh, trong một lần ngài đi lang thang trên đường, thánh nhân thấy một người quần áo rách tả tơi, mình đầy u nhọt hôi hám và mắc chứng bệnh đau nhức cùng cực. Thánh nhân bèn cõng người ấy về phòng mình, đặt nằm trên giường, tắm rửa, thay quần áo, cho ăn uống, chăm sóc tận tụy. Có lẽ trong chúng ta ít ai có thể làm điều tương tự như thánh nhân, nhưng có thể từng bước học được điều này qua cách mà Mẹ Têrêsa Calcutta dạy các chị em mới vô Dòng chiến đấu chống lại cám dỗ chán ngán, ghê tởm khi chăm sóc bệnh nhân và những người hấp hối. Mẹ dạy chị em, hãy xòe bàn tay phải ra rồi nắm từng ngón tay lại theo lần lượt mỗi ngón đọc một lời sau đây: chính là/ cho ta/ mà/ con/ đã làm. Đó là lời Chúa Giêsu: “Mỗi lần các ngươi làm như thế cho một trong những anh em nhỏ nhất của Ta đây, là các ngươi đã làm cho chính Ta vậy” (Mt 25,40). Để làm được điều này thật không dễ, nhưng mỗi khi làm bác ái chúng ta có thể tập như Mẹ Têrêsa Calcutta dạy, nó như một lời khích lệ bản thân cố gắng làm bác ái hơn, một lời nguyện tắt với chút tâm tình dâng cho Chúa. Cứ thử đi, bạn sẽ thấy hiệu quả bất ngờ.

Để kết thúc, tôi xin mượn lời nhắn nhủ của Đức hồng y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận trong quyển Đường Hy Vọng số 741 có viết : “Đừng nghĩ có tiền mới có thể làm bác ái? Chúng ta có thể bác ái bằng một nụ cười, một cái bắt tay, một sự cảm thông, một lần đi thăm viếng hay dâng những lời cầu nguyện nhỏ bé. Nhiều người kém may mắn không cần cái bạn cho, bằng cái họ hiểu bạn thương họ”. Việc làm bác ái phải là ưu tiên số một của bạn: “Bao lâu còn thời giờ, chúng ta hãy làm điều thiện cho mọi người” (Gl 6,10).