HAI THÁI ĐỘ CẦU NGUYỆN PHƠI BÀY HAI TÂM HỒN

(Suy niệm Tin Mừng Chúa Nhật XXX - TNC)

Cây Bút Chì, MTG Vinh

LỜI CHÚA: Lc 18,9-14

Khi ấy, 9 Đức Giê-su kể dụ ngôn sau đây với một số người tự hào cho mình là công chính mà khinh chê người khác:  “Có hai người lên đền thờ cầu nguyện. Một người thuộc nhóm Pha-ri-sêu, còn người kia làm nghề thu thuế.  Người Pha-ri-sêu đứng thẳng, nguyện thầm rằng: ”Lạy Thiên Chúa, xin tạ ơn Chúa, vì con không như bao kẻ khác: tham lam, bất chính, ngoại tình, hoặc như tên thu thuế kia. Con ăn chay mỗi tuần hai lần, con dâng cho Chúa một phần mười thu nhập của con. Còn người thu thuế thì đứng đằng xa, thậm chí chẳng dám ngước mắt lên trời, nhưng vừa đấm ngực vừa thưa rằng: “Lạy Thiên Chúa, xin thương xót con là kẻ tội lỗi. Tôi nói cho các ông biết: người này, khi trở xuống mà về nhà, thì đã được nên công chính rồi; còn người kia thì không. Vì phàm ai tôn mình lên sẽ bị hạ xuống; còn ai hạ mình xuống sẽ được tôn lên.”

HAI THÁI ĐỘ CẦU NGUYỆN PHƠI BÀY HAI TÂM HỒN

Trình thuật Tin Mừng hôm nay là một phản tỉnh cho chúng ta về thái độ cần có khi cầu nguyện. Chúa Giêsu minh nhiên kể dụ ngôn “Người biệt phái và người thu thuế” cho những ai thường tự hào coi mình là công chính và hay khinh khi người khác. Với ý hướng phơi trần hai thế giới nội nội tâm và hai thái độ trong khi cầu nguyện, đó là sự kiêu ngạo và lòng khiêm tốn, Người đã họa lại bức tranh tương phản từ vóc dáng, tư thế bên ngoài rồi đi sâu tường tận vào trạng thái tâm hồn của hai nhân vật.

Người Pharisêu đứng thẳng riêng biệt một mình, khuôn mặt vênh váo, tay vuốt áo, miệng hắng giọng gây sự chú ý, rồi lên tiếng cầu nguyện trong đền thờ, cử chỉ này nói lên phần nào thái độ tự hào và khinh dể người khác. Hành động đứng riêng ra diễn tả một sự tách biệt thể lý và tâm linh với những kẻ xung quanh, và cũng là một cách để khẳng định mình là mình, mình có đủ bản lĩnh. Cung cách này được xác nhận thêm qua lời cầu nguyện của ông: “Xin tạ ơn Chúa, vì con không như bao kẻ khác, tham lam, bất chính, ngoại tình, hoặc như tên thu thuế kia”. Sau khi trình bày cho Chúa thấy đời sống tốt lành của mình, ông còn cho Chúa thấy sự đạo đức của bản thân: “Con ăn chay mỗi tuần hai lần, con dâng cho Chúa một phần mười thu nhập của con”. Lời tự tình này cho thấy ông sống khác biệt và tốt hơn người khác. Ông đã giữ luật, ông đã không dám làm những điều lề luật cấm. Những điều được phép làm, ông còn làm nhiều hơn nữa. Người Pharisêu lên đền thờ cầu nguyện nhưng thực ra là để khoe khoang thành tích của mình. Ông thưa chuyện với Chúa nhưng thực ra là ông đang độc thoại một mình. Ông dâng lời tạ ơn Chúa nhưng thực ra là ông muốn Chúa phải ghi nhận công trạng của ông. Bảng liệt kê công đức của ông thật “rực rỡ và hoành tráng”, không có gì sai trái, chỉ tiếc ông đã đi quá xa khi phủ nhận ơn Chúa mà nhấn mạnh đến sức riêng của mình. Chính sự đầy tràn kiêu hãnh đã lấp hẳn lối vào tâm hồn khiến Thiên Chúa không thể đi vào. Ông đã đi đến sai lầm lớn hơn là đi đến“chuyên mục so sánh hơn thua” với người khác:” Vì con không như kẻ khác: tham lam, bất chính, ngoại tình hoặc, như tên thu thuế kia “ (Lc 18, 11 ). Như vậy, khi hài lòng thái quá và nhìn nhận những điều thiện của bản thân thì cũng là lúc ông cao ngạo gán ghép những điều tồi tệ cho kẻ khác. Chính hành động tự nâng mình lên cao nên ông ông đã bị hạ xuống.

Còn người thu thuế biết mình là kẻ tội đồ nên đứng tuốt phía dưới. Ông ý thức được rằng mình bị liệt vào điển hình của hạng tội lỗi, cộng tác với quân xâm lược, cõng rắn cắn gà nhà.  Ông biết rõ tội mình vô phương cứu chữa, chẳng dám ngước mắt nhìn lên, cũng không dám nhìn sang hay so sánh mình với kẻ khác, chỉ biết cúi đầu đấm ngực ăn năn và kêu xin lòng thương xót của Thiên Chúa. Ông không nói nhiều, không kể lễ những tội trạng hay công phúc nào ông có vì ông biết Thiên Chúa đã thấu suốt mọi sự. Tâm hồn ông đang trần trụi từng milimét trước nhan Thiên Chúa. Hành động cúi đầu và đấm ngực của ông là một cử chỉ tuyệt đẹp trong cầu nguyện, chạm đến được chỗ sâu nhất của Đấng giàu lòng xót thương. Hành động ấy biểu lộ một nỗi thất vọng sâu xa, bất lực với bản thân và đau khổ vì thấy mình quá xa Thiên Chúa. Chính sự trống rỗng của ông đã làm thành khoảng trống cho Thiên Chúa cư ngụ.

Sau khi miêu tả cận cảnh lời cầu nguyện của hai nhân vật trên, Chúa Giêsu đã đi đến một kết luận bất ngờ: “Ta bảo các ngươi, người này ra về khỏi tội, còn người kia thì không!”.  Người thu thuế sấp mặt hướng về nhan thánh, thống thiết nài xin lòng thương xót của Thiên Chúa, thì được chiếu sáng toàn bộ con người. Trong khi, ông Biệt phái ngoảnh mặt nhìn lại đằng sau để dè bĩu, khinh miệt người khác thì đã để lỡ anh sáng của Lòng Thương Xót chiếu soi vào tâm can. Thật đáng tiếc cho ông! Chính lời kết luận này của Chúa Giêsu đã đánh đổ niềm tự tin của những kẻ tự xưng là “đạo đức”. Họ tự công chính hóa bản thân mình, trong khi đúng ra phải để Chúa công chính bản thân họ, vì chỉ Người mới có quyền làm việc đó.

Phần chúng ta, có lẽ ai trong chúng ta cũng đã từng có kinh nghiệm tự công chính hóa trước mặt những người khác. Có khi chúng ta hài lòng về những việc đạo đức, những việc lành, và thậm chí cả những bổn phận tối thiểu của người Kitô hữu trong cuộc sống hằng ngày. Chúng ta cũng có cám dỗ chỉ trích, lên án người bên cạnh khi cảm thấy không hài lòng về họ. Chẳng có ai đủ thánh thiện để có quyền lên án anh chị em mình cả ngoại trừ Thiên Chúa. Cách riêng, dụ ngôn mà Chúa Giêsu đưa ra hôm nay nhằm gửi đến cho chúng ta một thông điệp về thái độ khi cầu nguyện. Chúng ta cần tránh não trạng tự mãn hoặc an tâm thái quá về đời sống đạo hạnh của mình, nhưng hãy biết rằng con người chúng ta là thân phận tội nhân, ai cũng chẳng xứng đáng để đứng trước thánh nhan Thiên Chúa. Chính vì thế, khi cầu nguyện, chúng ta cần có lòng khiêm hạ và sự tín thác thẳm sâu vào lòng thương xót của Thiên Chúa, để Người sẽ nâng chúng ta lên từ đáy sâu của sự cùng khốn.

CẦU NGUYỆN

Lạy Chúa Giêsu,

Chúa đã nói: Ai nâng mình lên thì sẽ bị hạ xuống,

còn ai tự hạ mình xuống thì sẽ được nâng lên”.

Đây chính là nghịch lý của Tin Mừng

mà chúng con phải luôn đấu tranh để vượt thắng chính mình.

Bởi lẽ, loài người chúng con luôn thích đề cao mình,

khoe mẽ công trạng cũng như sự đạo đức của bản thân.

Ít khi chúng con vui vẻ khi thấy người khác hơn mình, vượt mình.

Xin Chúa ban cho chúng con biết mang lấy trái tim của Chúa,

một trái tim đầy sự hiền lành và khiêm nhường,

để chúng con có thể tiến đi xa hơn

trên hành trình tiến về Nước Trời. Amen.