Tác giả: Lm. Jean-Marie Petitclerc, SDB

Chuyển ngữ: Gia Thi, SDB 

Nếu có một cách diễn đạt nào mô tả đúng nhất về linh đạo của Thánh nữ Tê-rê-sa Hài Đồng Giêsu thì đó là “Con Đường Thơ Ấu”. Do đó chúng ta xem xét những đặc điểm của “con đường thơ ấu” này được áp dụng vào lĩnh vực giáo dục.

1) TÌNH YÊU

Người ta không giáo dục bằng chương trình hay nguyên tắc mà bằng tình yêu. Don Bosco rất thích nói với các học sinh của ngài: “Điều quan trọng không phải là người trẻ được yêu, mà là họ biết rằng mình được yêu”.

Đây là cơ sở cho thái độ giáo dục của Tê-rê-sa. Và khi chị phải sửa chữa một hoặc một loại hành vi nào đó (điều này khiến chị phải trả giá đắt, và trên thực tế, chị đã nói: “Tôi thích bị khiển trách hơn là khiển trách người khác”), chị đã không né tránh. “Tôi phải làm bổn phận của mình,” chị nói, nhưng tỏ ra bằng lòng tốt của mình, rằng chị thực hiện nhiệm vụ này bằng tình yêu.

2) KHIÊM TỐN

Nếu tình yêu là nền tảng của “con đường thơ ấu” của Tê-rê-sa, thì sự khiêm nhường là điều thúc đẩy nó.

Khiêm tốn, nhân đức khiêm nhường nhất – vì những người nói “Tôi khiêm tốn” thì không còn khiêm tốn nữa – là một nhân đức cần phải chinh phục, và thiên thần bản mệnh của chị, người mà Thánh Tê-rê-sa có mối quan hệ rất thân thiết, đã vui mừng trước sự tiến bộ của chị. Chị viết trong một bài thơ của mình: “Bạn càng nhìn thấy tôi khiêm tốn và nhỏ bé, vầng trán của bạn càng rạng rỡ”.

Sự khiêm nhường này đã khiến Tê-rê-sa, khi nhận ra tầm quan trọng của nhiệm vụ đang chờ đợi mình (hãy nhớ rằng ở tuổi 20, chị chịu trách nhiệm đồng hành với các tập sinh), đến đặt mình trong vòng tay của Thiên Chúa, noi gương những kẻ bé mọn, “trong nỗi sợ hãi nào đó, hãy giấu cái đầu bé nhỏ của mình lên vai người cha.”

Sự khiêm nhường này đã khiến chị, như chúng ta đã thấy trong lá thư viết cho người chị họ của mình, không bao giờ phán xét những đứa trẻ hay thanh thiếu niên có hành vi xấu, nhưng mời gọi chúng đáp lại tình yêu của Chúa Giêsu.

3) SỰ DỊU DÀNG

Sự khiêm tốn nhất thiết phải có sự dịu dàng. “Hãy học cùng tôi vì tôi hiền lành và khiêm nhường trong lòng” (Mt 11,29).

Sự dịu dàng không phải là sự yếu đuối, trái lại là một sức mạnh thầm lặng, đầy kiên nhẫn và hiền lành. Nó đồng nghĩa với lòng hiếu khách, sự tôn trọng và cởi mở.

Đối với Don Bosco, người đã quyết tâm trong ngày thụ phong linh mục: “Đức ái và sự dịu hiền của Thánh Phanxicô Salê sẽ hướng dẫn tôi trong mọi sự”, sự dịu dàng là phẩm chất đầu tiên của nhà giáo dục.

Đã bao nhiêu lần tôi nhận ra, khi thực thi nghề giáo dục chuyên biệt của mình, rằng một người trẻ lẽ ra sẽ nổi loạn mạnh mẽ nếu cảm thấy bị tấn công bởi một cái nhìn khinh miệt, thì không thể cưỡng lại được sự dịu dàng của một cái nhìn không phán xét mà chỉ yêu thương chúng!

Sự dịu dàng là nét đặc trưng của “con đường thơ ấu” giáo dục của Thánh nữ Tê-rê-sa. Chị đã học được điều đó trong cuộc sống gia đình, nơi mà chị rất quen thuộc với hình ảnh Thánh Phanxicô Salê (hãy nhớ rằng một trong những người dì của chị là Nữ tu Dòng Thăm Viếng, một dòng do Thánh Phanxicô Salê và Thánh Jane Frances Frémiot Chantal thành lập). Thực ra, khi nói về cha mình, chị nói: “Theo gương Thánh Phanxicô Salê, ông đã cố gắng kiểm soát tính hoạt bát tự nhiên của mình, đến mức dường như ông có bản chất hiền lành nhất trần đời”.

4) TÍN THÁC

Nếu phải tóm tắt “con đường thơ ấu” này trong giáo dục chỉ bằng một từ thì tôi sẽ chọn “tín thác”, vì đó là thuật ngữ đặc trưng cho thái độ của Tê-rê-sa. Chị không ngừng nhắc đến hình ảnh đứa trẻ chỉ có thể dựa vào mình.

Đối với Don Bosco, tin tưởng là từ khóa trong giáo dục. “Không có niềm tin thì không có giáo dục” ngài thích nói với các học trò của mình. Và chúng ta đã thấy Tê-rê-sa, khi đồng hành với các tập sinh, đã quan tâm đến việc thiết lập mối quan tương tin tưởng với mỗi người trong số họ đến mức nào.

KẾT LUẬN

“Hãy thể hiện tình yêu của bạn, hãy khiêm tốn, dịu dàng, đáng tin cậy”: bốn điểm quy chiếu phân biệt “con đường thơ ấu” của Têrêsa này có tính thời sự như thế nào trong việc giải quyết thách thức giáo dục trẻ em và thanh thiếu niên ngày nay.

Có thể nhận ra ảnh hưởng của Thánh Phanxicô Salê, người đã để lại dấu ấn trên cả Don Bosco và Thánh nữ Tê-rê-sa. Và cho phép tôi kết thúc bằng sự so sánh mà Thánh nữ Tê-rê-sa đưa ra giữa nhà giáo dục và người làm vườn – thực ra, Don Bosco cũng thích so sánh nghệ thuật giáo dục với nghệ thuật làm vườn: “Tôi biết rằng Thiên Chúa nhân lành không cần ai làm công việc của Ngài, nhưng làm thế nào Ngài cho phép một người làm vườn lành nghề trồng những cây quý hiếm và tinh tế và cung cấp cho anh ta kiến thức cần thiết để làm điều đó, dành cho mình nhiệm vụ bón phân, vì vậy, Chúa Giêsu muốn được giúp đỡ trong việc vun trồng linh hồn thiêng liêng của Ngài (…).

Điều gì sẽ xảy ra nếu một người làm vườn vụng về không ghép cây bụi đúng cách? Nếu anh ta không biết nhận biết bản chất của mỗi người và muốn làm hoa hồng nở trên quả đào? (…) Nó sẽ làm cho cái cây chết đi, ngay cả khi nó tốt và có khả năng sinh trái.” Và, như Don Bosco thường nói, không người làm vườn nào lại cố gắng kéo căng thân cây để làm cho cây lớn nhanh hơn. “Vì thế, chúng ta phải học cách nhận ra từ thời thơ ấu những gì Thiên Chúa nhân lành yêu cầu nơi các linh hồn và hỗ trợ hoạt động của ân sủng mà không bao giờ lường trước hay làm chậm lại nó.”

“Con đường thơ ấu” trong giáo dục của Tê-rê-sa thực sự rất thực dụng!